Water bevat ongekende hoeveelheden energie: als het bij eb en vloed heen en weer trekt, als het als golf op en neer gaat, als het als rivier de weg omlaag zoekt. Alom, en in Nederland niet in de laatste plaats, wordt getracht die energie te oogsten. Het nieuwe jaar wil ik met een serie over deze zee aan blauwe energie beginnen.

Vul een emmer met tien liter water en til die een metertje op. Kost behoorlijk wat kracht. Kracht, energie, die vrijkomt als je de emmer loslaat… Doe je het laatste gecontroleerd, bijvoorbeeld door de emmer aan een ketting te bevestigen die een dynamo laat draaien, dan kun je die valenergie omzetten in stroom en daarmee bijvoorbeeld een lamp laten branden.
Dit heb ik niet verzonnen, helaas, maar Gravitylight. Dat is bezig lampen te maken voor stroomloze derdewereld-bewoners. Een ledlamp geeft een half uur licht als je tien kilo een meter of twee van de grond tilt. Een paar keer hijsen en je kunt een avondlang schoolboeken lezen.

Langs het strand
Het geeft in het kort aan welke onnoemelijke hoeveelheden energie er ‘verstopt’ zitten in bijvoorbeeld de Rijn, die op een doordeweekse dag 2,2 miljoen liter per seconde ons land binnenbrengt, en bij echt hoog water 16 miljoen liter. Of loop op een winderige dag langs het strand en zie hoeveel duizenden of miljoenen liters water er elke paar seconden een half metertje omlaag krullen.

De mens benut rivierwater al eeuwen als energiebron, maar dan heel kleinschalig, via een waterrad, en sinds ongeveer een eeuw grootschalig met behulp van stuwdammen. Maar tussen die stuwdam in Zwitserland en de Noordzee bij Hoek van Holland valt er nog veel meer energie uit hetzelfde Rijnwater te halen. Bij getijdestromen en golfslag moeten we de sleutel tot de energiekluis zelfs nog vrijwel helemaal ontwikkelen.

Getijdencentrales
‘Dankzij’ de opwarming van de aarde storten zich nu overal onderzoekers en bedrijven op die lokende markt van blauw-groene energie. In Nederland hebben we daar recent al een paar fraaie voorbeelden van gezien. Zoals de getijdencentrale in Zeeland van Tocardo en de variant van hetzelfde bedrijf bij Texel. Minstens zo intrigerend is de Blauwe Energiecentrale in de Afsluitdijk, waar het verschil tussen zoet IJsselmeerwater en zout wadwater stroom oplevert.

De komende weken kijk ik een korte serie naar tal van creatieve constructies waarmee de wereld een zee aan blauwe energie kan gaan oogsten.

Bron: Trouw, Vincent Dekker, 15 januari 2016,